Een andere gevallen engel is Lucas Loos, die ervan verdacht wordt zijn vrouw om het leven te hebben gebracht. Door zijn arrogante houding tegenover zijn vrienden wordt hij uit de Herenclub gestoten. In het laatste bedrijf wordt verteld dat Lucas Loos in 2003 gestorven is aan aids en dat hij zijn verbouwde verdieping die hij zelf “de hemel” heeft genoemd per kist aan de arm van een takelwagen moet verlaten. Hij wordt dan dus als het ware uit de hemel gegooid, zoals ook Lucifer eens overkwam volgens de religieuze overlevering.
Daarnaast is “Lucifer” ook de naam van het programma dat de journalist Rafaël wil maken over de componist Lucas Loos. Daarin probeert Rafaël aan te geven op welke manier Lucas Loos over het bestaan denkt, maar in het Vijfde Bedrijf geeft de journalist aan dat het er niet meer van gekomen is.

Samenvatting:
Eerste bedrijf blz. 9
Op 26 juli 2005 loopt de ik-vertelster in Amsterdam naar een terras waar een aantal van haar vrienden van de zogenoemde Herenclub aan het discussiëren zijn over de moord, zelfmoord of het ongeluk van Clara Wevers, de vrouw van de musicus Lucas Loos. Dat is precies 24 jaar geleden gebeurd en de vertelster herinnert zich nog de zin uit de rouwadvertentie die haar erg was opgevallen: “Onze engel is gevallen.” De vrienden zijn het niet eens of de dood van Clara nou een ongeluk of moord was. Die avond wordt de ik-figuur nog opgebeld door een van de vrienden die Prins genoemd wordt. Hij wil haar de volgende dag meer vertellen. Hij vertelt haar meer over de bijzondere persoonlijkheid en interesses van Lucas Loos. 

Tweede bedrijf blz. 37
In het tweede bedrijf wordt verteld wat er in Griekenland juli 1981 gebeurde. Lucas heeft gedurende de dag ruzie gehad met zijn vrouw Clara, omdat de homoseksuele Lucas op het strand twee Amerikaanse jongens had ontmoet met wie hij weer geflirt had en die hij voor die avond had uitgenodigd. Het echtpaar had eerst een bezoek gebracht aan twee homofiele vrienden (Henk en Henri) en daar flink zitten drinken. De meegereisde vriendin van Clara, Bella Basten, was eerder naar de bungalow teruggegaan en was al naar bed gegaan. Dan komen ook de Amerikanen naar hun woning en begint Lucas een interessant verhaal te vertellen over de dood van de componist Tjaikowski. Deze Tsjechische componist zou ook homoseksueel zijn geweest en toch met een vrouw getrouwd en hij zou zijn eigen gifbeker hebben leeggedronken. Lucas is van plan die dramatische stof in een muziekstuk te verwerken.
Clara, die graag met Lucas alleen naar Griekenland was afgereisd om haar huwelijk te redden, baalt ervan dat Lucas weer zijn aandacht op jongens richt. Ze flirt opzettelijk en uitdagend met een van de jongens. Dan valt ze plotseling van het muurtje. Hoe dat precies gebeurde, wordt niet verteld. Moord, zelfmoord, of een ongelukje? Haar laatste woorden zijn : Will you share this dream with me?
De volgende ochtend vertelt Lucas pas aan zijn zoon (Quint), Bella en haar zoon (Lévi) over de dood va Clara. Er komen Griekse politieagenten die een soort reconstructie houden. Ook de Amerikanen worden daarbij verhoord. Daarna moeten alle vrienden en kennissen in Amsterdam op de hoogte worden gesteld. Dat doen Lucas, Bella en de andere vrienden in de telefooncel in het dorp beneden. 

Derde bedrijf blz. 95
Het decor wordt verplaatst naar Amsterdam waar een vriend van Clara Wevers, Robin Hofman, op de hoogte wordt gesteld van haar dood. Hij herinnert zich de geweldige schoonheid van zijn vriendin Clara die hij ooit in Parijs had ontmoet. Het was altijd zijn vriendin gebleven, af en toe hadden ze seks met elkaar gehad, maar juist mooie vrouwen hebben maar weinig passie op het gebied van seks, was de visie van Hofman (en van de schrijfster?).

Ook andere vrienden worden door Lucas Loos op de hoogte gebracht van de dood van Clara. Rafaël Laporte is een journalist en een van die vrienden. Hij komt thuis na zijn vakantie en bekijkt de post, waar ook twee brieven van Clara tussen zitten. Na het lezen van de brieven wordt hij opgebeld door Lucas en hoort het slechte nieuws. Ook Bubi wordt gebeld, een van de vrienden die 'der Bub' genoemd wordt. Hij wordt door Lucas gebeld met de vraag of hij de begrafenis voor wil berieden. Hij vertelt dat het een echte happening moet worden en heeft ook al bepaalde muziekstukken uitgezocht die gespeeld moesten worden. Der Bub was erg verbaasd hierover, hij vroeg zich af hoe Lucas nog geen 24 uur na de dood van zijn vrouw hiermee bezig kon zijn.

Als Mica wordt gebeld, moet ze meteen denken aan een aantal weken terug. Ze was erbij toen Clara een briefje ondertekende over wat er moest gebeuren met Quint als ze komt te overlijden en vraagt zich af of Clara haar dood aan zag komen. Er staat in dat Quint niet door zijn vader alleen mag worden opgevoed. Bubi onthult dat Lucas hem per telefoon gevraagd heeft het stuk “De Brug”te spelen. Dat stuk heeft Lucas namelijk ooit geschreven over de moord op Allende, de Chileense premier. Ook door dat bericht nemen de roddels over moord alleen maar toe.

Vierde bedrijf blz. 195
Dit hoofdstuk beschrijft voornamelijk de dingen die gebeuren op de dag van de begrafenis in augustus 1981. Zo wordt de rouwadvertentie die de ik-vertelster in Bedrijf I zo was bijgebleven in het boek afgedrukt. Het heeft natuurlijk enkele dagen geduurd voordat het lijk zijn weg naar Amsterdam gevonden heeft: het moest namelijk eerst overgebracht worden naar Athene en er moest geld worden gevonden om het lijk terug te vliegen. 

Wanneer Lucas en Quint thuiskomen vanuit Griekenland wordt er tussen hen ook gesproken over de dingen die Clara zelf vroeger heeft gedaan: dronken achter het stuur, de stukken die ze speelde als actrice en haar relaties die ze met andere mannen onderhield. Want het huwelijk tussen Lucas (die immers van mannen hield) en Clara (die vreemdging) was eigenlijk toch een vorm van een schijnhuwelijk. Ze hadden heel veel ruzie. Het was dan ook de vraag of Quint wel de echte zoon van Lucas was. Clara heeft Robin ooit het verzoek gedaan al haar dagboeken te verbranden als ze dood is. Hij doet dat samen met Puck en Quint op een open plek. Het laatste dagboek verbrandt hij thuis, op het moment dat Lucas binnenkomt. Lucas is woedend.

De uitvaart trekt veel bezoekers en duurt niet lang, maar de kunstenaars blijven allemaal in de aula van Zorgvlied hangen om te praten, te roddelen en te drinken.  Een van de theorieën van Puck is dat een kunstenaar meer heeft aan een overleden geliefde dan aan een levende. Ze bewijst dat met de geschiedenis van Orpheus die misschien wel eens “opzettelijk” of minder onbewust naar Eurydice heeft omgekeken. Zo kon hij daarna een beter musicus worden en ook Orpheus knoopte daarna homoseksuele banden aan. Niet lang na de begrafenis komt het tot onenigheid onder de kunstenaars van de Tafel en Lucas Loos wordt als een moderne Lucifer uit de kring gestoten.

Vijfde bedrijf blz. 305
De ik-vertelster Connie Palmen is in augustus 2005 op de uitnodiging van Prins, Bubi en Rafaël ingegaan. Ze gaan vertellen over Lucas en Lucifer en over het geheim dat ze al die tijd hebben verzwegen. Wanneer de vertelster naar de reden van dat zwijgen vraagt, vertellen ze dat ze geen karaktermoord hebben willen plegen. Ze zijn erachter gekomen dat Lucas een soort requiem voor zijn vrouw Clara schreef.  Dan komt ook het grote geheim van de mannen op tafel en dat wordt onthuld door Rafaël. Die had contact blijven houden en was van plan om voor zijn werk een documentaire te maken over Lucas Loos die hij “Lucifer” wilde noemen. Overigens waren de ontdekkingen van Loos op mondiaal gebied gering geweest o.a. de uitvinding van de klankklok vond weinig navolging. Lucas is eigenlijk jaloers op het feit dat Rafaël ook een andere componist wil brengen in een rapportage. Puck Baal komt dan met een theorie dat het getal drie een belangrijke rol in het leven van Lucas heeft gespeeld maar ook dat hij telkens een nieuwe periode in zijn werk/leven wilde beginnen, maar dan wel de voorgaande periode duidelijk moest hebben afgesloten. Het scheppen van werk met een dode geliefde in het achterhoofd (vgl. Orpheus) is dan gemakkelijker, vindt Puck. Daardoor moest Clara wel sterven, maar of hij ze daadwerkelijk een zetje heeft gegeven, blijft natuurlijk altijd de vraag. Feit is wel dat Lucas Loos veel gegevens heeft verzameld in een ordner die over het stuk “Het tribunaal”gaat waarin de dood van Tjaikowski wordt beschreven. Rafaël begrijpt dan dat Clara moest sterven en dat Lucas zich als een soort God zag die verder ging met scheppen. Hij had al een zoon (Quint). Dat is de hoogmoed van Lucas Loos die daardoor natuurlijk wel ten val moet komen en uit de kring van de Tafelheren gestoten diende te worden. Rafäel bezoekt Lucas nog een keer vlak voor zijn dood: die toont hem zijn hemel: een geheel verbouwde verdieping in het huis dat een sterk erotiserende uitwerking heeft. Lucas lijdt inmiddels aan Aids en sterft in 2003. Zijn lichaam wordt uit het huis getakeld.

 

Compositie en tijdsverloop:
“Lucifer”is de naam van een klassieke tragedie van Vondel over de gevallen engel. Het is dus niet verwonderlijk dat Palmen de roman indeelt in vijf bedrijven. Alle klassieke tragedies bestaan namelijk uit vijf bedrijven. In het eerste bedrijf beschrijft ze hoe ze 24 jaar na de dood van Clara Wevers(2005) in Amsterdam een aantal heren tegen het lijf loopt die haar wel van de tragedie willen vertellen. In het Tweede Bedrijf wordt dan verteld van de val van Clara van de muur in Griekenland. In het Derde Bedrijf wordt beschreven wat de reactie van de vrienden in Nederland is. Daarbij verandert steeds het perspectief van de vriend die beschreven wordt. Het Vierde Bedrijf is de situatie die de dag van de begrafenis van Clara Wevers beschrijft ; ook in dit deel worden de verschillende reacties van de vrienden beschreven. In het laatste bedrijf keert de ik-verteller weer terug en hoort ze van de vrienden van Lucas Loos die de Tafelkring vormen hun visie op de dood van Clara die ze bewijzen met voorvallen uit het leven Lucas Loos.
Na het slotbedrijf is er een nawoord waarin Palmen iets zegt over de relatie met de geschiedenis van Peter Schat en daarna een literatuuropgave van de boeken die Palmen heeft geraadpleegd.

Toch zijn de vorm van vijf bedrijven de klassieke tragedie en de titel die verwijst naar de klassieke tragedie die Vondel over Lucifer schrijft de enige kenmerken van de klassieke tragedie. In een dergelijk treurspel moet ook namelijk eenheid van plaats, tijd en handeling gerealiseerd worden en dat kan in deze roman niet. Wellicht dat de eenheid van handeling nog het dichts benaderd wordt, want in de gehele roman draait het tenslotte om de raadselachtige dood van de vrouw van Lucas Loos. Maar er is geen eenheid van tijd, want hoofdstuk I en V spelen 24 jaar na de fatale val en ook de Bedrijven II, III en IV spelen zich niet op één dag af. Eenheid van plaats wordt eveneens niet gerealiseerd: het Tweede bedrijf speelt in Griekenland en de andere bedrijven in Amsterdam. Bedrijf I en V spelen zich af in het heden, en eigenlijk zijn bedrijf II, III en IV flashbacks vanuit het perspectief van verschillende karakters.

Bedrijf I speelt zich af in 2005: op 26 juli in Amsterdam. De vertelster ontmoet enkele heren van de Herenclub die het hebben over de dood van / moord op Cara Wevers. Dat brengt de vertelster op het idee om een roman over het ongeluk/moord/zelfmoord te schrijven.
Die gebeurtenis heeft zich in 1981 in Griekenland voorgedaan. Dat wordt beschreven in bedrijf II. In bedrijf III worden de Amsterdamse vrienden van Lucas Loos en Clara op de hoogte gesteld van de plotselinge dood van Clara. Dat gebeurt allemaal op de zondag na het fatale ongeluk in Griekenland. In het Vierde Bedrijf zijn we enkele dagen verder in de eerste week van augustus 1981 wanneer wordt verteld over de begrafenis van Clara. In het Vijfde Bedrijf keren we terug naar 2005, wanneer de vertelster de geheimen van de Heren van de Tafelkring te horen krijgt.

 

Ruimte:
Het verhaal speelt zich af in Amsterdam en Griekenland. Alleen in bedrijf II gebeurd alles in Griekenland, in de rest van de bedrijven speelt het zich in Amsterdam af met soms fragmenten of flashblacks naar Griekenland.

 

Perspectief:
In het eerste bedrijf is er een ik-vertelster die door de heren van de herenclub op de hoogte wordt gesteld van de gebeurtenissen van 24 jaar geleden. In de volgende hoofdstukken is als het ware sprake van een alwetende verteller. Die grijpt ook vooruit in de vertelling. Hij beschrijft de situatie in 1981, maar verhaalt ook over zaken die daarna zullen spelen. Bovendien verandert het perspectief steeds van de ene persoon naar de andere. Door het vooruitgrijpen in de tijd die bijvoorbeeld na 1981 is moet in deze drie bedrijven toch wel het sterkst gedacht worden aan een alwetende/auctoriale verteller. In het Vijfde Bedrijf komt dan weer de ik-verteller Connie Palmen die van de heren van de Tafelkring het geheim over de dood krijgt ontsluierd.
In hoofdstuk I en V vertelt de ik-vertelster in de onvoltooide tijd als achterafvertelster. Ze heeft het boek volgens de laatste pagina voltooid in augustus 2oo6 en heeft blijkbaar een jaar ervoor de gegevens over de roman in bezit gekregen,
In de andere Bedrijven (II t/m IV) wordt door de auctoriale verteller verteld in de onvoltooide tegenwoordige tijd. Er wordt beschreven wat er gebeurt en hoe de reacties van de vrienden van Lucas Loos zijn.

Thema: relatie tussen fictie en werkelijkheid.
Connie Palmen heeft de inspiratie voor het schrijven van Lucifer gehaald uit het waargebeurde verhaal van de componist Peter Schat.

Palmen zoekt een anekdote waarover ze kan schrijven (haar geliefde genre is immers dat van de autobiofictie) ze wordt ermee geconfronteerd en laat dan haar fantasie de vrije loop. Dat een dergelijke opzet natuurlijk ook tot speculaties kan leiden en dat de roman daarmee een sleutelroman van de Amsterdamse grachtengordel wordt, moge duidelijk zijn. Het heeft ook tot woedende reacties uit die kringen geleid. De vraag blijft dus eigenlijk ook bij deze roman van Palmen overeind: in hoeverre mag een schrijver de werkelijkheid naar zijn hand zetten? In feite is dat het oerthema van literatuur. De waarheid in literatuur bestaat natuurlijk niet.

Palmen heeft het thema van de dood van de vrouw van Peter Schat omgewerkt in haar eigen verhaal over Lucas Loos. Daarom gaat de roman in eerste instantie niet over de dood van Clara Wevers en of het moord, zelfdoding of een bizar ongeluk is. hieronder enkele passages die verwijzen naar het thema van "fictie en werkelijkheid":

- Lucas schaamde zich en wilde zijn gezicht redden. “Mijn verhaal is mooier”, zei hij , “en zoals wel vaker toon je je weer eens de vijand van het creatieve.” Lucas vertelt hier zijn versie over de toedracht van het ongeluk tegen Bubi op de dag van de begrafenis. ( Het Vierde Bedrijf, blz. 294)

- “De waarheid ontfutselen aan iets wat geen waarheid kent,” antwoordde Puck. “De Kunst”, zei Rafaël berustend. “Gewoon van koffie thee maken”, dan kom je een heel eind”, citeerde de Prins de definitie die Bella Basten ooit van fictie gaf. “( Het Vijfde Bedrijf, blz. 349)

- En vorm is alles. De vorm is het beeld van het raadsel, onthulling en geheim ineen. Alleen een schrijver schept zelf een orde, die laat zich niet de wet voorschrijven door datum en dag. ( Het vierde bedrijf, blz. 288)

 

Personages:
De ik-figuur (de schrijfster: Connie Palmen): Het eerste en laatste bedrijf wordt in de ik-vorm geschreven, je leest dan door de ogen van de schrijfster. Daardoor kom je te weten wat de aanleiding was om het boek te schrijven en hoe de schrijfster via de andere personages tot een mening komt. Ook kun je soms in de rest van de bedrijven , ook al zit haar personage daar niet in, toch haar mening naar voren zien komen. Alsof er in een soort van derde persoon word gepraat. 
Lucas Loos: Hij is zelf nooit als verteller aan het woord in het boek. Uiteindelijk draait het boek echter wel voor het grootste gedeelte om hem. Veel mensen vertellen hun mening over hem. De meeste vinden hem enerzijds een goede vriend en een interessant persoon, maar anderzijds ergeren ze zich vaak aan hem en vertellen ze dat hij bijvoorbeeld snel woedend kan worden. Ik zelf zie Lucas als een persoon die helemaal op gaat in zijn muziek maken, en een persoon die altijd bewonderd wil worden en ook interessant gevonden wil worden.
Clara Wevers: Ook zij komt zelf als verteller nooit aan het woord in het boek. Toch kom je veel te weten over haar tijdens het verhaal. Ze wordt omschreven als een prachtige vrouw. Ze drinkt veel en heeft veel relaties met mannen. Wat ook duidelijk in het boek naar voren komt is dat ze een ongelukkige vrouw is en ze klaagt veel. Ze heeft het er vaak over dat ze niet meer wil leven, en dat ze het leven niet leuk vind. Eigenlijk wil ze alleen nog maar leven voor haar zoon Quint. Ze heeft een relatie met Lucas, wat een vreemde relatie is omdat zij en Lucas (hij is homoseksueel) ook met andere mannen naar bed gaan. Ze is wel een van de enige die echt tegen Lucas op kan, dit betekent wel dat ze bijna altijd ruzie hebben.
-Leden van De Kring: De Kring wordt voorgesteld als een elitaire wereld waar velen van zichzelf denken dat ze geniaal zijn. Vrouwen worden er niet in toegelaten, met uitzondering van één personage, Puck.
Enkele leden:
De prins: Hij is musicoloog, pianist, toneelschrijver en dichter en daarbij een vreemd personage. Aan het begin van het boek wordt hij omschreven als een soort Zorro, die door kinderen op straat word nageroepen. Aan het begin van het boek ontmoet de schrijfster hem (ze kent hem al wel langer) , samen met nog wat andere leden van De Kring. Hij vertelt haar dingen over de dood van Clara en over Lucas Loos. In het midden van het boek speelt hij niet een hele grote rol, wel wordt af en toe zijn naam genoemd en komt hij zelf een keer als verteller aan het woord. Aan het eind van het boek spreekt de schrijfster weer met hem af en vertelt hij welke dingen hij heeft ontdekt over Lucas.
Bubi: Hij komt door het verhaal heen vaker aan het woord. Zo kom je iets te weten over zijn leven. Hij vertelt ook veel over zijn verhouding met Clara en Lucas. Bubi is een vriend van Lucas maar toch kan hij hem vaak totaal niet uitstaan. 
Rafael: Hij kent Lucas en Clara ook erg goed. Met Clara heeft hij een soort van relatie en een hele goede band. Over Lucas is hij een portret aan het schrijven. Dat is een soort verhaal over het leven en het werk van Lucas. Dit portret wil hij ook ‘Lucifer’ noemen. Uiteindelijk maakt hij het niet af, en doet hij er ook niks meer mee.

Verder komen er nog een aantal andere vrouwen en mannen voor in de kring. Deze hebben allemaal op hun eigen manier een inbreng in het verhaal. Ze vertellen allemaal eigenlijk ook iets over Lucas en Clara, en haar plotselinge dood.
Connie Palmen heeft waarschijnlijk veel van haar personages gebaseerd op realistische personen. Zoals de pijprokende schrijver Aaron Keller (ook een lid van ‘De Kring’) die Harry Mulisch kan voorstellen.

 

Motto:
Het motto is afkomstig uit Sympathy for the Devil (1968) door The Rolling Stones:
"But what's confusing you
is just the nature of my game"
Lucifer is de klassieke benaming voor de zwarte engel of de duivel, het lied waar het motto van afkomstig is (Sympathy for the Devil) sluit dus goed aan bij de titel van het boek. In de tekst staat letterlijk dat de aard van het spel (van de duivel) de meeste verwarring schept. Het slaat rechtstreeks op het drama dat in de roman beschreven wordt. Lucas Loos is de Lucifer (de zwarte engel) of de verpersoonlijking van de in opstand tegen God gekomen engel die zelf denkt te kunnen scheppen en zich dus als een God beschouwt. Wanneer zijn vrouw Clara door het ongeluk om het leven komt, brengt dat verwarring en veel speculaties in zijn Amsterdamse vriendenkring.

 

Verwerkingsopdracht
Ik heb de opdracht gekozen waar ik van een dialoog in het boek een toneeltekst ga maken. De tekst die ik ga veranderen in een toneeltekst is het moment dat Lucas zijn 'hemel' aan Rafaël liet zien (blz. 342 en 343 ).

Lucas: "Eindelijk kan ik je mijn meesterwerk laten zien, het geen waar veel tijd in heeft gezeten en waar ik altijd al van gedroomd heb." 
Beklimt de trap met veel moeite en stopt soms om op adem te komen. 
Rafaël is bezorgd en loopt verward achter hem aan

Rafaël:  "Lucas doe is rustig aan, ik heb je drie jaar niet gezien, wat is er in Godsnaam zo belangrijk dat we niet eerst even koffie kunnen drinken?"

Lucas: "Geloof me nou maar, Raf, dit is prachtig, majestueus en oogverblindend mooi. Ik kán niet beneden zitten, wetend dat jij deze schoonheid mist. Deze kamer zal je blik op de wereld veranderen, je zal naar deze kamer verlangen voor je gaat slapen en wanneer je wakker wordt... Ik heb nog één vraag voor je Raf. Ben je er klaar voor?"

Rafaël aarzelt en geeft een kort knikje
Lucas kijkt Rafaël nog een keer kort aan vol spanning en met glanzende ogen

Lucas: "Betreed dan nu de hemel"
Lucas opent de deur

De twee personages stappen in een oogverblindende witte kamer

Rafaël weet niet wat te zeggen en staat met tranen in zijn ogen, hij durft niet om zich heen te kijken en zegt niets

Lucas: En? Wat vind je ervan? Helemaal zelf geschapen, Raf. Alles met mijn eigen handen"
Kijkt Rafaël verwachtingsvol en met trots aan

Rafaël krijgt geen woord over zijn lippen en uit onmacht slaat hij een arm om Lucas heen